Tabela 3. Wykaz ilości mieszkańców podlegających zorganizowanej zbiórce odpadów.(2003 rok)

Powyższe dane uzyskano w Przedsiębiorstwie Usług Komunalnych w Zalewie.

Jak widać w grupie miejscowości powyżej 100 mieszkańców dobra sytuacja w zakresie zorganizowanego odbioru odpadów występuje w Borecznie, Dajnach, Girgajnach, Gubławkach, Jerzwałdzie, Półwsi, Rąbitach i m. Wieprz pomimo, że nie jest to w 100 % odbiór zorganizowany. W Zalewie sytuacja jest dobra chociaż wymaga jeszcze poprawy. W grupie miejscowości poniżej 100 mieszkańców zadowalająca sytuacja jest w Janikach Małych, Mozgowie, Murawkach i Sadławkach.

Odpady w sposób zorganizowany odbierane są z różną częstotliwością od 1 x tydzień do 1-2 x miesiąc (w większości przypadków odpady odbierane są na zgłoszenie). System zbierania odpadów oparty jest w szczególności na pojemnikach zgodnie z opisem w punkcie 3.1.

Ponadto odpady komunalne zbierane są w koszach ulicznych ustawionych przy części ulic i innych miejscach użyteczności publicznej w Zalewie. Odpady komunalne powstają również w związku z porządkowaniem cmentarzy. Wywozem odpadów z cmentarza komunalnego w Zalewie i koszy ulicznych zajmuje się podmiot gminy - Zakład Gospodarki Komunalnej w Zalewie.

- Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych sp. z o.o. w Zalewie, 14-230 Zalewo, ul. 29 Stycznia 16. Firma posiada sprzęt do wywozu odpadów zebranych w pojemniki o poj. 110 l i 1100 l, obsługiwany teren - miejscowości według uczestniczenia mieszkańców w zorganizowanej zbiórce odpadów, odpady wożone są na składowisko w m. Gajdy.

- Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Ostródzie, odbiera odpady z m. Jaśkowo, odpady wywożone są na składowisko gminy Ostróda.

- Związek Gmin Jeziorak z Iławy realizuje w sezonie letnim wywóz odpadów z terenów przyjeziernych jezior Ewingi, Jeziorak i Płaskie poprzez wynajęcie w tym celu firmy wywozowej, która wywozi odpady na składowisko poza terenem gminy. Brak jest danych na temat ile tych odpadów jest wywożonych.

Mankamentem systemu zbiórki odpadów komunalnych w gminie Zalewo jest brak uczestniczenia w zorganizowanej zbiórce wszystkich gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych.

Na terenie gminy wprowadzono selektywną zbiórkę odpadów komunalnych, którą realizuje firma zewnętrzna “Maja” z Nowego Miasta Lubawskiego. Odpady zbierane są w ustawionych zestawach pojemników (26 pojemników na tworzywa sztuczne PET, 21 pojemników na szkło). W 2003 r. zebrano 3 Mg szkła i 430 m³ tworzyw sztucznych (luzem czyli ok. 9 Mg). Transport i odbiór odpadów zapewnia odbiorca czyli ww. firma.

W trakcie prowadzonych analiz ustalono, że na terenie gminy Zalewo nie ma podmiotów prowadzących odzysk odpadów komunalnych.

 <!--pagebreak-->  

Na terenie gminy jedynym odpadem komunalnym wykazywanym jako poddawany procesowi unieszkodliwiania są zmieszane odpady komunalne. A jeśli wśród odpadów komunalnych trafiają się inne odpady komunalne to wynika tylko z niedoskonałości całego systemu zbierania i ewidencjonowania odpadów przez ich wytwórców.

Odpady komunalne na terenie gminy poddawane były unieszkodliwianiu poprzez składowanie na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w m. Gajdy (do końca maja 2004 r.). Od tego terminu odpady komunalne składowane są na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Półwsi. Składowisko w Gajdach wymaga przeprowadzenia procesu rekultywacji.

Z racji zwrócenia uwagi na to źródło powstawania odpadów w planach wojewódzkim i powiatowym, co zresztą wynika ze specyfiki regionu omówiono tą kwestię. Trzeba jednak stwierdzić, że ustalenie ilości odpadów generowanych przez to źródło jest znacznie trudniejsze niż w przypadku odpadów pochodzących od stałych mieszkańców gminy oraz z podmiotów o określonej liczbie pracowników lub określonej działalności.

Jeśli chodzi o odpady opakowaniowe to na terenie gminy jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych. Firma zewnętrzna odbiera odpady opakowaniowe zbierane w pojemniki ustawione na terenie Zalewa.

Ilość odpadów powstających hipotetycznie w gminie w ciągu roku na podstawie zestawienia z tabeli nr 2 – 304,2 Mg.

Odpady wielkogabarytowe stanowią ważny i kłopotliwy element w strumieniu odpadów komunalnych. Stąd oddzielne rozpatrywanie sposobu postępowania z nimi. Odpady wielkogabarytowe występują w dwóch umownych kategoriach: jako odpady inne niż niebezpieczne (np. meble, w tym tapicerowane ) oraz odpady niebezpieczne (np. znaczna część zużytego sprzętu RTV i AGD czy też wraki pojazdów mechanicznych osób fizycznych).

Aktualny sposób postępowania z tymi odpadami na terenie gminy jest typowy dla krajowych realiów. Część odpadów zawierających użytkowe elementy np. złomy metali jest w sposób niezorganizowany demontowana, stwarzając przy tym problem dla środowiska (np. opróżnianie do środowiska freonów z lodówek przyczynia się do niszczenia warstwy ozonowej). Część odpadów w całości bez segregacji i demontażu trafia bezpośrednio na składowisko (np. meble tapicerowane). Te odpady pojawiają się w sąsiedztwie miejsc gromadzenia odpadów zmieszanych (przy pojemnikach). System gospodarowania tymi odpadami musi być poparty centralnie wprowadzonymi mechanizmami zachęcającymi do zwrotu starego urządzenia lub wyposażenia domowego do wyznaczonych zbiornic w zamian za ulgę przy kupnie urządzenia lub wyposażenia nowego. Ilości powstających odpadów wielkogabarytowych nie były dotychczas w praktyce określane.

Ilości hipotetyczne odpadów mogące powstawać w skali roku z tabeli nr 2 – 73,6 Mg.

 <!--pagebreak-->

Odpady budowlane ze strumienia odpadów komunalnych też mogą być zarówno odpadami innymi niż niebezpieczne czy też wręcz obojętnymi (gruz budowlany), ale mogą to być odpady niebezpieczne np. odpady płyt azbestowych z prywatnych demontażów pokryć dachowych budowli.

Dotychczas odpady budowlane na terenie gminy zagospodarowane były w sposób tzw. zwyczajowy. Część odpadów wykorzystywana była do utwardzania powierzchni terenu, w tym dróg, część trafiała na składowisko, gdzie stosowana była jako warstwa izolacyjna dla złożonych odpadów. Oczywiście spotykane są przypadki wyrzucania odpadów budowlanych w dowolne miejsca z zagospodarowaniem terenu jak i wyrzucanie odpadów tylko jako forma ich pozbycia się. Powyższy sposób postępowania dotyczy dotychczas odpadów innych niż niebezpieczne, ale płyty azbestowo-cementowe zaczynają pojawiać się wśród odpadów coraz powszechniej.

Ilości hipotetyczne z tabeli 2 - 162,5 Mg.

Do tych odpadów wskazane jest zaliczyć odpady w postaci padłych sztuk zwierząt. Zdarza się na przykład, że na drogach występują śmiertelnie potrącone zwierzęta czy też zwierzę domowe padło w domu mieszkańca gminy. Na terenie gminy odbiór odpadów od rolników indywidualnych realizuje firma Przewóz i Zbiórka Padliny, Transport i Handel z Biskupca, która na telefon może odebrać odpady padłych sztuk zwierząt powstałe np. przy drodze gminnej lub na terenie gminnym. Mieszkaniec gminy może przekazać zwłoki zwierzęcia domowego ww. firmie.

 <!--pagebreak-->

W strumieniu odpadów komunalnych zawsze możemy mieć do czynienia z pewną ilością odpadów zaliczonych do grupy odpadów niebezpiecznych. Zgodnie z katalogiem, do komunalnych odpadów niebezpiecznych określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów, powstających na terenie gminy można zaliczyć w szczególności:

- zużyte akumulatory i baterie,

- zużyte oleje smarowe,

- lampy zawierające rtęć (świetlówki, lampy kompaktowe)

- odpady zawierające azbest,

- środki ochrony roślin i opakowania po nich,

- urządzenia chłodnicze zawierające freony i urządzenia elektroniczne (monitory),

- wycofane z eksploatacji pojazdy.

- inne nie wymienione.

Część odpadów np. zużyte akumulatory są przekazywane w punktach sprzedaży nowych baterii w ramach opłaty produktowej. Ale jest cała gama komunalnych odpadów niebezpiecznych, które nie są selektywnie zbierane i trafiają na składowisko łącznie z wymieszanymi odpadami komunalnymi. Z częścią odpadów nie wiadomo co się dzieje (np. zużyte świetlówki czy też zużyte oleje usuwane w garażach z pojazdów), można się tylko domyślać.

Dotychczas gmina nie podejmowała znacznych działań w zakresie uruchomienia systemu właściwego postępowania z odpadami niebezpiecznymi. Jednakże problem związany z powyższymi odpadami nie pojawiał się w skali nakazującej podejmowanie zdecydowanych działań w tym kierunku.

Ilości powstających na terenie gminy Zalewo poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych dotychczas nie były przedmiotem analiz ilościowych.

Ilości hipotetyczne (sumaryczne) odpadów niebezpiecznych mogące powstawać w skali roku z tabeli nr 2 - 11,1 Mg. Jak widać powyższe ilości są dosyć duże, przecież mamy do czynienia z odpadami niebezpiecznymi.

Te odpady nie znalazły się w planach wyższych rzędów, ale autor planu uważa, że sposób postępowania z odpadami typu ziemia z wykopów pod budowę, kamienie czy “obojętny” gruz budowlany powinien być określony. Tu należy zwrócić uwagę, że np. ziemia z wykopów (przy realizacji inwestycji) jest traktowana w myśl ustawy o odpadach jako odpad o ile sposób postępowania z tą pozostałością nie został określony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub o pozwoleniu na budowę. Na ogół nie zdajemy sobie często sprawy, że są to odpady, ponieważ brakuje stosowania zapisów o których była mowa powyżej. Zazwyczaj tego typu odpady nie stwarzają dużego problemu ekologicznego ani problemu z ich zagospodarowaniem. Nie jest też prowadzona ewidencja ilości wytwarzanych takich odpadów. Z racji powyższego kwestia tych odpadów została przedstawiona bardzo ogólnie. Sposób postępowania z tymi odpadami na terenie gminy jest również tzw. zwyczajowy. Zagospodarowanie tego typu odpadów jest według uznania wytwórcy odpadów, ale egzekwowanie prawa w tym względzie jest na razie ograniczone.

 <!--pagebreak-->

Sprawa ustalania ilości i sposobu postępowania z odpadami biodegradowalnymi jest zupełnie nowym tematem, z którym poszczególne jednostki zajmujące się odpadami będą musiały się uporać w najbliższym czasie z racji wymogów stawianych wobec przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej. Odpady biodegradowalne, a dokładniej odpady ulegające biodegradacji w myśl ustawy o odpadach są to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Biodegradacji ulegają odpady organiczne. Takimi odpadami są w szczególności odpady organiczne z parków, zieleńców i ogrodów, odpady kuchenne, drewno, papier i tektura oraz osady ściekowe i itp.

Dotychczas na terenie gminy Zalewo, podobnie jak w znacznej większości innych gmin województwa, ale też i kraju odpady te nie podlegały specjalnym rygorom, trafiały one w szczególności na gminne składowisko odpadów.

Hipotetyczne ilości odpadów powstające w skali roku 494,5 Mg (łącznie z makulaturą bez odpadów z oczyszczalni ścieków).

Wyspecyfikowano te odpady z racji znacznego rozwoju motoryzacji i ujęcia tych odpadów w planie wojewódzkim z jednej strony oraz z racji wprowadzanych sukcesywnie zakazów składowania tych odpadów na składowiskach (co było pospolitym sposobem postępowania z tym odpadem) jako działanie z drugiej strony. Dotychczas nie funkcjonuje system zbierania tych odpadów na terenie gminy. Nie wiadomo ile powstaje tych odpadów. Co prawda coraz częściej opony wymieniane są w punktach serwisowych ale istnieje również praktyka wymiany opon we własnym zakresie. Jednakże nie pojawia się tyle opon aby w okresie obowiązywania obecnego planu organizować w gminie specjalne zasady zbiórki tego odpadu.

W tym punkcie należy zwrócić uwagę na fakt, ze oprócz typowych odpadów opakowaniowych np. z papieru, tworzyw sztucznych, szkła czy metalu występują odpady nieopakowaniowe o składzie chemicznym identycznym jak opakowania. Na przykład papier gazetowy nie jest opakowaniem. Odpadowe metalowe elementy konstrukcji (kształtowniki) też na ogół nie są opakowaniami podobnie jak szkło budowlane (okienne). Odpady opakowaniowe i nieopakowaniowe posiadają różne oznaczenia kodowe podczas gdy zbierający nie rozdzielają odpadów na opakowaniowe i nieopakowniowe. Stwarza to kłopot w kwestii przeprowadzania bilansu tych odpadów w kontekście osiągania określonych poziomów np. selektywnej zbiórki odpadu opakowaniowego. Każdy kto gospodaruje odpadem powinien go odpowiednio zaszeregować do opakowaniowego lub nieopakowaniowego.

 <!--pagebreak-->

W definicji zawartej w ustawie o odpadach występuje określenie komunalne osady ściekowe jako osady z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. A definicja odpadu komunalnego w skrócie jest taka, że są to odpady powstające w gospodarstwach domowych lub odpady pochodzące od innych wytwórców, które są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Trudno się zgodzić, że w gospodarstwach domowych powstają odpady w postaci osadów ściekowych lub do nich podobne. Ponadto w grupie odpadów komunalnych (grupa 20) katalogu odpadów nie występują osady ściekowe. Ażeby nie burzyć schematu planów wyższych rzędów w tym względzie te odpady omówiono na styku odpadów komunalnych i przemysłowych co wydaje się być racjonalne.

Według dostępnych danych na terenie gminy Zalewo funkcjonuje obecnie jedna czynna oczyszczalnia ścieków komunalnych obsługująca m. in. Zalewo. Powstające w procesie oczyszczania ścieków odpady są to głównie: osady ściekowe (zazwyczaj jest to tzw. osad nadmierny, zbędny w procesie oczyszczania), piasek wychwytywany ze ścieków w piaskownikach oraz skratki wychwytywane na kratach (pływające elementy w ściekach). Ww. odpady charakteryzują się różną zawartością wody (uwodnieniem) oraz różną zawartością substancji organicznych.

Wymienione powyżej odpady z oczyszczalni dotychczas wywożone były na składowisko w m. Gajdy (osad i skratki).

Ilość odpadów jakie powstały w 2003 r. wynoszą odpowiednio:

1. osad – 2,75 Mg s.m. (suchej masy, bez uwzględnienia wody),
1. skratki – 1,39 Mg.

 <!--pagebreak-->

Źródłami powstawania tych odpadów są procesy związane z prowadzeniem działalności produkcyjnej jak i usługowej.

Na terenie gminy jest niewiele zakładów wytwarzających odpady produkcyjne. W szczególności występują: “Lech Drób” – ubojnia drobiu w Zalewie, “Dam-Rob” – zakład budowlano-produkcyjny branży metalowej w Zalewie, Zakład Usług Masarskich Sławomir Rudaś, “Dolux-M” Boreczno – zakład stolarski produkcji mebli i płyt meblowych, Zakład stolarski Moletka Mirosław, PPU Polirol – zakład produkcji elementów z tworzyw sztucznych, Zakład Garbarski w Zalewie (produkcja z wyprawionych skór), Gminna Spółdzielnia, Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych i Mieszalnia Pasz w Zalewie. Ponadto występują fermy tzw. wielkotowarowe: Międzychód - krowy i indyki, Wieprz, Gubławki, Śliwa – drób.

Ilość podmiotów gospodarczych i wytwarzane w nich odpady nie stwarzają problemu gospodarki odpadami przemysłowymi. Każdy podmiot sam gospodaruje wytworzonymi odpadami poprzez przekazanie kolejnym posiadaczom (odbiorcom) do wykorzystania (odzysku) lub do unieszkodliwiania. Wyjątkiem są występujące przypadki wyrzucania padłych sztuk zwierząt na pola wspólnie z obornikiem.

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą wytwarzające odpady powinni posiadać uregulowania formalnoprawne w zakresie wytwarzania odpadów (decyzje wydane przez Starostwo lub Urząd Wojewódzki lub złożenie stosownych informacji o gospodarowaniu wytworzonymi odpadami). Powyższe obowiązki nie dotyczą jedynie podmiotów wytwarzających rocznie do 5 Mg odpadów innych niż niebezpieczne (bez uwzględnienia odpadów komunalnych). Podmioty wytwarzające odpady są obowiązane do prowadzenia jak ościowej i ilościowej ewidencji wytwarzanych odpadów i przekazywania corocznych sprawozdań o ilości wytwarzanych odpadów Marszałkowi Województwa. Z danych Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie wynika, że sprawozdanie roczne za 2002 r. i 2003 r. o ilości wytworzonych odpadów Marszałkowi województwa nie złożył żaden podmiot z terenu gminy Zalewo.

 <!--pagebreak-->