Uchwała Nr XLVII/363/09 Rady Miejskiej w Zalewie Z dnia 28 października 2009 r. w sprawie : wzniesienia pomnika (obeliska) w miejscowości Zalewo, na działce o numerze ewidencyjnym nr 56, upamiętniającego zmarłych żołnierzy Wielkiej Armii Napoleona Bonaparte oraz mieszkańców Zalewa pochowanych w okresie XV-XX wiek. |
Uchwała Nr XLVII/363/09
Rady Miejskiej w Zalewie
Z dnia 28 października 2009 r.
w sprawie : wzniesienia pomnika (obeliska) w miejscowości Zalewo, na działce o numerze
ewidencyjnym nr 56, upamiętniającego zmarłych żołnierzy Wielkiej
Armii Napoleona Bonaparte oraz mieszkańców Zalewa pochowanych w okresie XV-XX wiek.
Na podstawie art. 18. ust. 2 pkt 13 ) ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Jednolity tekst : Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zmianami).
Rada Miejska w Zalewie uchwala, co następuje:
§ 1.
Rada Miejska w Zalewie kierując się potrzebą zachowania dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego i wartości niematerialnych oraz upamiętnienia ludzi, których losy związane były w odległej przeszłości z terenem gminy Zalewo, postanawia wznieść pomnik (obelisk) w miejscowości Zalewo, na działce nr 56 upamiętniający zmarłych żołnierzy Wielkiej Armii Napoleona Bonaparte oraz mieszkańców Zalewa pochowanych na terenie tej miejscowości w okresie XV-XX wiek..
§ 2.
Opis rysu historycznego oraz motywacja uzasadniająca wzniesienie tego pomnika (obeliska), o którym mowa w § 1., stanowi załącznik Nr 1 do tej uchwały.
§ 3.
Projekt pomnika (obeliska), opisanego w treści przedmiotowej uchwały stanowi załącznik Nr 2 do niniejszej uchwały.
§ 4.
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Zalewa.
§ 5.
Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko- Mazurskiego.
Załącznik nr 1
do Uchwały Nr XLVII/363/09
Rady Miejskiej w Zalewie
z dnia 28 października 2009 r.
Motywacja uzasadniająca wzniesienie pomnika (obelisku) upamiętniającego zmarłych żołnierzy Wielkiej Armii Napoleona Bonaparte oraz mieszkańców Zalewa pochowanych w tym miejscu w okresie od XV do XX wieku.
Ziemia Zalewska to obszar z terenu byÅ‚ych Prus Wschodnich, który w wyniku II wojny Å›wiatowej utraciÅ‚ ciÄ…gÅ‚ość historycznÄ…. Tu czasem dziedzictwo obce staje siÄ™ dziedzictwem niechcianym, nie stanowi czynnika integrujÄ…cego obecnÄ… spoÅ‚eczność. W przypadku żoÅ‚nierzy Wielkiej Armii - żoÅ‚nierzy cesarza Napoleona Bonaparte, pochowanych w Zalewie - sytuacja jest odmienna, to byli nasi sojusznicy. Legiony DÄ…browskiego utworzone za zgodÄ… Napoleona, miaÅ‚y niepodważalne znaczenie dla Polski i Polaków. Na terenach Polski wiadomoÅ›ci o legionach odbierano jako maksymÄ™: „jeszcze Polska nie zginęła...”.DawaÅ‚y rodakom Å›wiadomość, że niewola nie bÄ™dzie wieczna. W polskiej tradycji niepodlegÅ‚oÅ›ciowej, z uwagi na wiÄ…zanie z osobÄ… Napoleona w okresie zaborów ogromnych nadziei spoÅ‚eczeÅ„stwa polskiego na odzyskanie niepodlegÅ‚oÅ›ci, idea napoleoÅ„ska oraz uwielbienie dla osoby Napoleona byÅ‚o przejawem patriotyzmu i miÅ‚oÅ›ci do Ojczyzny. Taki rodzaj dziedzictwa można obecnie wykorzystać przy budowaniu wiÄ™zi ponadetnicznych i przeÅ‚amywaniu uprzedzeÅ„ i stereotypów. Może to być również czynnik umacniajÄ…cy tożsamość lokalnÄ…. Dawać jej poczucie wartoÅ›ci i sprzyjać mobilizacji spoÅ‚ecznej. Może peÅ‚nić także funkcjÄ™ promocyjnÄ…, stworzyć ciekawy wizerunek Zalewa, a w efekcie – przyciÄ…gnąć kapitaÅ‚ ludzki i finansowy . Pobyt Napoleona w Zalewie oraz pochówek jego żoÅ‚nierzy w starym zalewskim parku, byÅ‚ym cmentarzu od XV do XX wieku – sÄ… to fakty udokumentowane historycznie, natomiast znane niewielkiemu gronu osób. Odnowienie parku oraz upamiÄ™tnienie starego cmentarza w postaci obelisku z napisem (po polsku, francusku i niemiecku): PamiÄ™ci żoÅ‚nierzy napoleoÅ„skiej Wielkiej Armii zmarÅ‚ych w Zalewie w1807 roku oraz mieszkaÅ„ców miasta pochowanych w tym miejscu od XV do XX wieku
przyczyni siÄ™ do rozpropagowania Zalewa jako miasta z bardzo ciekawÄ… historiÄ…. Chcemy również, aby dzieci i mÅ‚odzież pochodzÄ…ce z Zalewa czuÅ‚y dumÄ™ z bogatej historii swojego miasta zaÅ‚ożonego już w 1305 r. i w przyszÅ‚oÅ›ci, kontynuujÄ…c naukÄ™ w dużych miastach, nie miaÅ‚y kompleksu pochodzenia z nieznanego prowincjonalnego miasteczka, a wprost przeciwnie, utożsamiaÅ‚y siÄ™ z miejscem swojego pochodzenia, doceniÅ‚y jego wartość oraz znaÅ‚y ciekawe fakty z dziejów Ziemi Zalewskiej. DziÄ™ki projektowi odżyje maÅ‚y zalewski park. Obecnie w parku znajduje siÄ™ 18 kilkudziesiÄ™cioletnich drzew: jesionów, lip, klonów, brzóz i jeden dÄ…b - prawie stuletni. Teren poroÅ›niÄ™ty jest trawÄ…, ma również pozarastane trawÄ… trzy alejki. W lipcu 2009r Towarzystwo MiÅ‚oÅ›ników Ziemi Zalewskiej z Zalewa znalazÅ‚o siÄ™ w finale konkursu „Kultura Bliska 2009” Fundacji Wspomagania Wsi. Projekt „Nieznane Å›lady historii-groby żoÅ‚nierzy napoleoÅ„skich w zalewskim parku” bÄ™dzie realizowany w przyszÅ‚ym roku i bÄ™dzie polegaÅ‚ na odnowieniu, upiÄ™kszeniu starego parku i upamiÄ™tnieniu jego historii. ZakoÅ„czy siÄ™ uroczystoÅ›ciÄ… odsÅ‚oniÄ™cia pomnika podczas obchodów przyszÅ‚orocznych Dni Zalewa.
Opis rysu historycznego.
Na terenie dawnego powiatu morÄ…skiego znajduje siÄ™ szereg pamiÄ…tek zwiÄ…zanych z okresem wojen napoleoÅ„skich. Najbardziej znany jest obelisk ku czci rosyjskiego generaÅ‚a Reinholda von Anrepa z roku 1852, znajdujÄ…cy siÄ™ we wsi Plebania Wólka, najstarszy tego typu pomnik na terenie Warmii i Mazur. UpamiÄ™tnieniem pobytu Wielkiej Armii francuskiej sÄ… również dawne cmentarze - miejsca spoczynku żoÅ‚nierzy polegÅ‚ych, zmarÅ‚ych od ran i chorób w 1807 roku na terenie Ziemi MorÄ…skiej. Takie miejsca zachowaÅ‚y siÄ™ do dziÅ› m.in. w MorÄ…gu oraz w Zalewie, gdzie zostali pochowani żoÅ‚nierze Wielkiej Armii zmarli w tamtejszym lazarecie. W okresie kampanii pruskiej Napoleona w 1806 roku Zalewo zostaÅ‚o opuszczone przez garnizon pruski udajÄ…cy siÄ™ do walki przeciwko Wielkiej Armii. Później, podczas kampanii polskiej w 1807 roku, przez miasto maszerowaÅ‚y czÄ™sto wojska pruskie, rosyjskie oraz napoleoÅ„skie (w tym Polacy z Legii generaÅ‚a Jana Henryka DÄ…browskiego). Od lutego do grudnia 1807 roku miasteczko pozostawaÅ‚o pod kontrolÄ… Francuzów goszczÄ…c tutaj 6/7 czerwca 1807 na noclegu samego cesarza Napoleona Bonaparte. Podczas pobytu Francuzów w Zalewie funkcjonowaÅ‚ lazaret (szpital polowy), w którym leczono rannych żoÅ‚nierzy. Prawdopodobnie istniaÅ‚ on od lutego do zakoÅ„czenia kampanii letniej, tak aby umożliwić ewakuacjÄ™ rannych żoÅ‚nierzy na zaplecze frontu. W Zalewie zmarli (i zostali pochowani) uczestnicy sÅ‚ynnej bitwy pod PruskÄ… IÅ‚awkÄ… oraz prawdopodobnie żoÅ‚nierze ranni w innych starciach. Ponadto na skutek epidemii tyfusu zmarÅ‚o ok. 300 Francuzów przebywajÄ…cych w mieÅ›cie (w okresie od marca do maja 1807 roku). Zmarli Francuzi zostali pochowani na terenie cmentarza na Przezmarckim PrzedmieÅ›ciu (obecnie ul. Kolejowa). Nekropolia ta byÅ‚a wówczas jedynym czynnym cmentarzem (nie funkcjonowaÅ‚ już najstarszy cmentarz przy koÅ›ciele p.w. Å›w. Jana Ewangelisty - ostatnie wzmianki o pochówkach w tym miejscu pochodzÄ… z 1734 roku). ByÅ‚ to dawny cmentarz szpitalny, istniejÄ…cy już w XV wieku. PoÅ‚ożony blisko miasta cmentarz szpitalny, po zapeÅ‚nianiu przykoÅ›cielnego „miejsca wiecznego spoczynku”, mógÅ‚ później w naturalny sposób przejąć rolÄ™ głównego cmentarza (tak jak to siÄ™ staÅ‚o w pobliskim MorÄ…gu). Do 1905 roku miaÅ‚y miejsce pochówki w grobach rodzinnych w nekropolii na Przezmarckim PrzedmieÅ›ciu, mimo przeniesienia miejskiego cmentarza w 1840r. w inne miejsce, na którym istnieje do dziÅ›. W 1919 roku z inicjatywy wÅ‚aÅ›ciciela fabryki maszyn rolniczych Emila Stinnera na miejscu cmentarza utworzono „park miejski”. ByÅ‚ to dziwny park, bowiem jego powstanie nie wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ z likwidacjÄ… wszystkich nagrobków (o ekshumacji szczÄ…tków nie wspominajÄ…c). Prawdopodobnie z centralnej części cmentarza oraz z jego części przylegajÄ…cej do ulicy usuniÄ™to część pomników, krzyży czy ogrodzeÅ„ z cmentarza. UmożliwiÅ‚o to postawienie na poczÄ…tku lat dwudziestych XX wieku pomnika żoÅ‚nierzy z Zalewa polegÅ‚ych w I wojnie Å›wiatowej. W skÅ‚ad parku weszÅ‚a również zaprojektowana przez ogrodnika Vogelsanga zieleÅ„ oraz marmurowe Å‚awki. W 1945 roku (w styczniu?) po raz ostatni ówczesny „Park Miejski” zostaÅ‚ cmentarzem. Pochowano wówczas na nim żoÅ‚nierzy sowieckich, którzy zginÄ™li w Zalewie (niekoniecznie w walce). Zostali oni pochowani bez trumien. SzczÄ…tki zostaÅ‚y ekshumowane już w 1946 roku i przeniesione na cmentarz żoÅ‚nierzy Armii Czerwonej w MorÄ…gu.
Załącznik Nr 2 do Uchwały
|